Với ý tưởng xây dựng các mô hình điểm trong dự án - là điểm tham quan học tập của các hộ tham gia trong cộng đồng. BQL dự án xây dựng kế hoạch thực hiện mô hình chăn nuôi bò sữa với các mục tiêu cụ thể như: (i) Hỗ trợ hộ áp dụng các kỹ thuật cải tiến và tăng quy mô đàn phù hợp từ đó tăng thu nhập ổn định cho hộ từ hoạt động nuôi bò sữa; (ii) Xây dựng mô hình áp dụng kỹ thuật hoàn chỉnh trong chăn nuôi bò sữa nông hộ (iii) Nhân rộng kết quả thực hiện cho các hộ tham gia dự án và bên ngoài.
Ban đầu, gia đình anh Sơn Hang có 7 con bò sữa với 5 công cỏ, máy vắt sữa, chuồng trại còn thấp, lụp xụp, không đủ chỗ cho phát triển đàn, không đảm bảo vệ sinh. Về kỹ thuật, hộ còn thiếu thông tin và không biết thực hiện hoặc áp dụng các biện pháp như test CMT, cải thiện khẩu phần thức ăn để tăng dinh dưỡng, tăng vật chất khô cho bò. Các khó khăn chính của hộ là: chi phí cao do tốn nhiều thời gian và nhân lực cho việc chăm sóc bò vì chuồng trại không đảm bảo, thiếu thức ăn xanh chất lượng cao cho bò, tốn nhiều chi phí cho điều trị các vấn đề về chân móng, sinh sản.
Dựa trên các tiêu chí dự án phổ biến, hộ anh Sơn Hang đã đăng ký thực hiện mô hình, với các cam kết dự án đưa ra cho hộ là:
- Xây dựng chuồng nuôi kiểu mẫu, đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật theo hướng dẫn của dự án.
- Áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng thức ăn: cải thiện chất lượng cỏ, trồng bắp ủ chua dự trữ, cải thiện dinh dưỡng cho đàn bò từ đó cải tiến điểm thể trạng và nâng cao hiệu quả sinh sản, khác thác sữa.
- Sử dụng có hiệu quả các thiết bị chăn nuôi: máy băm cỏ, máy vắt sữa.
- Ghi nhận các kết quả đạt được trong quá trình thực hiện và chia sẻ với các thành viên khác trong cộng đồng.
- Chấp thuận làm mô hình điểm cho cộng đồng đến tham quan học tập kinh nghiệm.
- Hộ tự nguyện đăng ký tham gia và có định hướng phát triển chăn nuôi bò sữa.
Gia đình anh Sơn Hang thực hiện mô hình từ tháng 3/2018 đến nay đã 6 tháng, các hoạt động hỗ trợ của dự án và kết quả chính cải thiện của hộ như sau:
* Các hỗ trợ của dự án
Có 4 hoạt động hỗ trợ cho mượn vốn (không lãi suất).
- Cải thiện, xây dựng chuồng trại đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật: hỗ trợ cho mượn 25 triệu. Hộ nhận tiền mặt và trả vốn đã mượn bằng tiền mặt.
- Lắp hầm biogas: 5 triệu. Hộ nhận tiền mặt và trả vốn đã mượn bằng tiền mặt.
- Mua máy vắt sữa: 8 triệu. Hộ nhận tiền mặt và trả vốn đã mượn bằng tiền mặt.
- Cho mượn vốn mua bổ sung 2 con bò sữa: 50 triệu. Hộ nhận tiền mặt, thực hiện mua bò dưới sự giám sát của chính quyền địa phương và tư vấn kỹ thuật của Kỹ thuật viên dự án, mỗi con bò hộ mua phải có trọng lượng trên 320kg, đối với hoạt động hỗ trợ này, hộ sẽ hoàn vốn bằng hình thức trả lại 2 con bò sữa (bò cái) có trọng lượng tương đương với 2 con bò sữa hộ mua bằng số tiền đã mượn.
Tổng số tiền dự án đã đầu tư cho hộ mượn là 88 triệu. Trong đó: 38 triệu trả bằng tiền mặt trong 2 năm chia làm 4 đợt trả, 50 triệu mượn mua 02 con bò sẽ trả bằng bò tương đương 320kg. Như vậy, bình quân một ngày hộ sẽ tiết kiệm 53 ngàn để trả số tiền đã mượn, hoàn toàn nằm trong khả năng của các hộ có bò đang cho sữa.
* Các cải thiện của hộ
Về kỹ thuật
- Chuồng trại đã được xây mới theo tư vấn của dự án, đảm bảo phát triển đàn 15 con.
- Hộ đã thực hiện xây dựng biogas đảm bảo về môi trường.
- Bò nhà đẻ ra và bò hỗ trợ mua bổ sung từ dự án, hiện tại hộ có 11 con bò sữa, vắt sữa 3 con khoảng 45kg/ngày.
- Hộ trồng thêm cỏ và bắp với tổng diện tích 6 công cỏ và 2 công bắp chuẩn bị thu hoạch để ủ chua làm thức ăn cho bò.
- Hộ biết cách test CMT để kiểm soát tế bào soma khi bán sữa.
- Hộ không buộc bò cố định như trước, cho bò đi tự do trong chuồng để cải thiện chân móng.
- Hộ không treo mùng để tạo sự thông thoáng trong chuồng.
- Mua máy vắt sữa khi bò đạt 5 con vắt sữa, kế hoạch đến tháng 12/2018.
- Giảm công lao động chăm sóc so với trước khi xây chuồng.
- Giảm chi phí thú y do các bệnh chân móng và sinh sản.
Về kinh tế
Hạch toán kinh tế tại hộ đến thời điểm hiện tại:
Chi phí đầu tư tại hộ, khoảng 500 triệu đồng, trong đó: Bò (11 con): 330 triệu đồng; Chuồng trại:120 triệu đồng; Thiết bị: 50 triệu đồng. (chi phí khấu hao chuồng trại: sử dụng tiền từ bê sinh ra để trừ vào khấu hao chuồng trại và chi phí thú y)
Tiền bán sữa (45kg/ngày) 18,9 triệu đồng/tháng(tính bình quân, tuy nhiên sản lượng sẽ tiếp tục tăng)
Chi phí thức ăn/tháng: 2.640.000 đồng/tháng
Số tiền hộ nhận được/tháng 16.260.000 đồng/tháng(cho 02 lao động chính thực hiện nuôi bò sữa)
Như vậy, với đàn bò 11 con và 02 lao động chính (100% thời gian cho các hoạt động chăn nuôi bò) và áp dụng đồng bộ các giải pháp kỹ thuật cùng với đầu tư ban đầu như trên (đất tự có hoặc thuê của hộ khoảng 8 công), mỗi tháng gia đình anh Hang có thu nhập trên 16,2 triệu đồng. Nếu tính về tỷ suất lợi nhuận hàng tháng so với số vốn 500 triệu đã đầu tư là 3,25%/tháng.