Giữa những năm 70 của thế kỷ trước, miến đao Thành Sơn ngon nức tiếng trong và ngoài tỉnh. Thương lái tìm đến đất Bản Xèo mua miến Thành Sơn rất nhộn nhịp, phiên chợ nào trong khu vực này cũng thấy sản phẩm miến Thành Sơn, có người quen vào Bản Xèo người ta lại nhờ nhau khi về nhớ mang một ít miến này về làm quà. Ngày ấy, đường ô tô chưa có như bây giờ, phụ nữ Thành Sơn gánh miến đi khắp nơi trong tỉnh, miến Thành Sơn mang đi bao nhiêu cũng tiêu thụ hết. Nghề làm miến đã giúp cho cuộc sống của các hộ dân thôn Thành Sơn khá dần lên, có tiền dựng nhà mới khang trang, nuôi con cháu học hành, từ đó giúp họ càng gắn bó hơn với đất, với nghề. Nhưng rồi "thời hoàng kim" của miến Thành Sơn cũng đến lúc thoái trào. Ngày huyện lỵ Bát Xát chuyển khỏi Bản Xèo, các hộ dân ở Thành Sơn cũng ồ ạt di chuyển về đô thị để mong tìm được nhiều cơ hội đổi đời, nhiều thanh niên ở Thành Sơn tìm cách thoát ly làm những công việc khác có thu nhập cao hơn. Người làm miến ở Thành Sơn thưa dần, cuối những năm 80 chỉ còn 3 hộ bám trụ với nghề.
Nhận thấy đây là nghề tiềm năng cần được khôi phục lại, một số người dân trong xã đã bàn nhau thành lập HTX để sản xuất miến đao, sau khi được các ban ngành của huyện tư vấn hỗ trợ, HTX Thành Sơn xã Bản Xèo - huyện Bát Xát được thành lập năm 2012 theo quyết định của UBND huyện Bát Xát và chính thức đi vào hoạt động từ năm 2013. HTX hình thành với 25 thành viên là các hộ nông dân tham gia trồng đao diềng trên địa bàn xã. Với chức năng nhiệm vụ chủ yếu là chế biến miến đao, HTX đã được UBND xã Bản Xèo giao bao tiêu củ đao riềng trên địa bàn xã đồng thời phối hợp với UBND các xã lân cận tổ chức tuyên truyền, vận động trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển vùng nguyên liệu đao riềng đảm bảo chủ động và ổn định công tác tổ chức sản xuất và chế biến miến đao.
HTX Chế biến miến đao Thành Sơn nằm trên khuôn viên có tổng diện tích 1.500 m2, trong đó dãy nhà xây kiên cố được cải tạo làm nhà xưởng chế biến là 300m2, có 15 phòng xây kiên cố với tổng diện tích là 450 m2 được sử dụng làm trụ sở làm việc của HTX, kho chứa sản phẩm và vật tư phục vụ sản xuất, chế biến và sử dụng làm khu ăn ở, sinh hoạt của công nhân nhà xưởng, phần diện tích còn lại được sử dụng làm sân phơi.
|
Được đầu tư cơ sở hạ tầng đầy đủ và bộ máy quản lý HTX đoàn kết, sáng tạo, mặc dù mới được thành lập HTX đã đi vào hoạt động rất hiệu quả, các sản phẩm sau chế biến như tinh bột đao, miến đao thành phẩm của HTX đã không ngừng nâng cao về cả chất lượng và sản lượng, sản phẩm miến đao Bản Xèo đã trở thành thương hiệu thứ hai sau rượu Shan Lùng, được nhiều người dân trên địa bàn tỉnh biết đến và ưa chuộng. Sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó. Sau khi đi vào hoạt động HTX đã thu hút được nhân dân trong khu vực tham gia lao động phổ thông từ 10 - 15 công nhân, có thời điểm lên tới 30 công nhân lao động cho Hợp tác xã, thu nhập bình quân của xã viên HTX ổn định là từ 3,6 triệu đồng - 4,5 triệu đồng/tháng. Tổng sản lượng Hợp tác xã thu mua khoảng 6.000 tấn củ tươi/năm với giá bán trung bình 2.000 đồng/1kg, miến khô với giá bán tại xưởng 80.000 đồng/1kg, đã tạo công ăn, việc làm cho 26 công nhân với thu nhập ổn định từ 4,5 triệu đồng đến 6 triệu đồng/người/tháng. Việc đầu tư phát triển sản xuất đã thúc đẩy tạo ra vùng trồng đao riềng trên 350 ha, vùng nguyên liệu ngoài việc được trồng tại xã còn được trồng ở cả các xã Pa Cheo, Dền Thàng tạo ra một hướng sản xuất nông nghiệp mang tính thâm canh mới. Đồng thời phát triển, bảo tồn giống đao củ địa phương, nghề truyền thống làm miến đao và đưa cây đao riềng trở thành một trong những cây mũi nhọn của xã trong tương lai gần.
Tuy chưa đầy 6 năm tuổi, nhưng HTX hoạt động hiệu quả, cho thấy tính ưu việt của loại hình HTX trên vùng núi Lào Cai, bảo đảm vai trò hỗ trợ đồng bào yên tâm làm giàu từ trồng đao diềng. Để đạt được những kết quả trên, chủ yếu do HTX đã biết lựa chọn mô hình hoạt động hợp lý đó là mô hình HTX cộng đồng, gắn kết giữa nông dân và HTX, nông dân yên tâm sản xuất nguyên liệu, HTX đảm bảo thu mua nguyên liệu với giá ổn định cho người dân, đồng thời cùng chia sẻ lợi ích đem lại từ việc sản xuất, chế biến miến đao theo mức đóng góp của mỗi thành viên trong HTX.